Οι αυστηρές συνθήκες δανεισμού και το αμφίβολο μέλλον για το πότε θα μπει μια παύση στις συνεχείς αυξήσεις των επιτοκίων, οδήγησαν τις ευρωπαϊκές επενδύσεις σε ακίνητα να μειωθούν κατακόρυφα κατά 46% το 2023, σε σύγκριση με το 2022.
Μια διαφορετική εικόνα παρατηρείται στην Ελλάδα, όπου το ενδιαφέρον των επενδυτών για τα οικιστικά ακίνητα είναι ιδιαίτερα έντονο, γεγονός που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη Χρυσή Βίζα. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά και η έρευνα της Deloitte, οι άμεσες ξένες επενδύσεις το 2023 εκτιμάται ότι αυξήθηκαν κατά 40% περίπου σε σχέση με το 2022, καθώς οι αποδόσεις των ακινήτων, παρότι κινούνται σε χαμηλά επίπεδα, παραμένουν ιδιαίτερα ελκυστικές για τους επενδυτές κυρίως από το εξωτερικό.
Οι αυστηρές συνθήκες δανεισμού και το αμφίβολο μέλλον για το πότε θα μπει μια παύση στις συνεχείς αυξήσεις των επιτοκίων, οδήγησαν τις ευρωπαϊκές επενδύσεις σε ακίνητα να μειωθούν κατακόρυφα κατά 46% το 2023, σε σύγκριση με το 2022.
Μια διαφορετική εικόνα παρατηρείται στην Ελλάδα, όπου το ενδιαφέρον των επενδυτών για τα οικιστικά ακίνητα είναι ιδιαίτερα έντονο, γεγονός που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη Χρυσή Βίζα. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά και η έρευνα της Deloitte, οι άμεσες ξένες επενδύσεις το 2023 εκτιμάται ότι αυξήθηκαν κατά 40% περίπου σε σχέση με το 2022, καθώς οι αποδόσεις των ακινήτων, παρότι κινούνται σε χαμηλά επίπεδα, παραμένουν ιδιαίτερα ελκυστικές για τους επενδυτές κυρίως από το εξωτερικό.
Ακόμα κι αν το 2024 ο ρυθμός ανόδου των τιμών είναι ηπιότερος, οι δυσκολίες θα παραμείνουν. Ήδη, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος οι τιμές πλέον φτάνουν το ρεκόρ που σημειώθηκε στις αρχές του 2008. Συγκεκριμένα, οι τιμές αυξήθηκαν κατά 11,8% κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2023, σε πανελλαδικό επίπεδο, ενώ συνολικά σ’όλην τη χρονιά η αύξηση ανήλθε σε 13,4%, ενώ το 2022 οι τιμές των κατοικιών είχαν αυξηθεί κατά 11,9%.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι επενδύσεις στις κατοικίες μειώθηκαν δραματικά στις σκανδιναβικές χώρες κατά 70%, στη Γαλλία κατά 60%, στην Ολλανδία κατά 38%, στην Ισπανία 29%, στη Γερμανία 28%, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο σημείωσε πτώση κατά 17%. Η πτώση αυτή ενδέχεται να προκαλέσει περαιτέρω προσαρμογές των τιμών σε ορισμένες χώρες.
Ωστόσο, οι επενδυτές εξακολουθούν να επιδεικνύουν έντονο ενδιαφέρον για την κατηγορία των κατοικιών, όπως φαίνεται από ορισμένες συναλλαγές μετατροπής γραφείων σε κατοικίες. Ο λόγος για το αυξανόμενο αυτό ενδιαφέρον για τις κατοικίες είναι η άνθηση της αύξησης των ενοικίων.
Παράλληλα, καταγράφεται κατακόρυφη πτώση στη δυνατότητα αγοράς κατοικιών, καθώς τόσο τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων όσο και οι τιμές έχουν αυξηθεί. Επιπλέον, παρατηρούνται σοβαρές ελλείψεις στέγασης και παλαιότητα σε μεγάλες πόλεις.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η έκθεση της BNP Paribas Real Estate, oι τιμές των κατοικιών στην Ευρώπη μειώθηκαν κατά 1% το τρίτο τρίμηνο του 2023 σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2022. Οι πιο επηρεασμένες χώρες ήταν το Λουξεμβούργο (-13,6%), η Γερμανία (-10,2%), η Φινλανδία (-7,0%), η Σουηδία (-4,4%), οι Κάτω Χώρες και η Σλοβακία (-3,8%). Η πτώση είναι ακόμα μεγαλύτερη σε σύγκριση με την κορύφωση των δύο τελευταίων ετών.
Η συνεχής αύξηση των τιμών των κατοικιών, ο πληθωρισμός και τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων, καθώς και η μείωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, είναι οι κύριοι παράγοντες πίσω από την απότομη πτώση της δυνατότητας αγοράς κατοικίας και ως εκ τούτου την συνεχιζόμενη πτώση των τιμών των κατοικιών στην Ευρώπη.
Ο δείκτης τιμής προς το εισόδημα έφτασε σε ιστορικό υψηλό στην Ευρώπη το δεύτερο τρίμηνο του περασμένου έτους και παραμένει πολύ υψηλός σε πολλές χώρες. Σε επίπεδο πόλης, ο δείκτης προσιτότητας μας δείχνει ότι όλες οι αγορές (εκτός της Ρώμης και της Σεβίλλης) είναι υπερτιμημένες ή σημαντικά υπερτιμημένες.
Συνεπώς, το τρίτο τρίμηνο του 2023, οι τιμές των κατοικιών μειώθηκαν σε 17 από τις 28 πόλεις σύγκριση με πέρυσι και σε 25 πόλεις από την κορύφωση των δύο τελευταίων ετών. Οι τιμές των κατοικιών μειώθηκαν κατά πάνω από 5% στη Φρανκφούρτη (-13,5%), το Μόναχο (-12,9%), το Άμστερνταμ (-12,8%), το Ρότερνταμ (-8,1%), το Αμβούργο (-7,1%), τη Λυών (-6,7%) και το Παρίσι (-5,3%).
Οι πόλεις της Νότιας Ευρώπης είναι και η Ελλάδα είναι οι πιο ανθεκτικές, καθώς οι τιμές των κατοικιών δεν έχουν ακόμη προσαρμοστεί και συνεχίζουν να αυξάνονται. Ωστόσο, η τάση θα μπορούσε να αντιστραφεί ελαφρώς μέχρι το τέλος του έτους.
