Καθώς η παραλλαγή Όμικρον έρχεται στο προσκήνιο στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, επιστήμονες αναθεωρούν τις προβλέψεις τους για την πανδημία του κοροναϊού για το επόμενο έτος.
Μόλις λίγες εβδομάδες πριν, οι ειδικοί προέβλεπαν ότι οι χώρες θα αρχίσουν να βγαίνουν από την πανδημία το 2022, έπειτα από τις αναζωπυρώσεις που προκάλεσαν οι παραλλαγές Άλφα, Βήτα, Γάμμα και Δέλτα.
Οι πρώτες χώρες που θα έβγαιναν από την πανδημία θα ήταν οι χώρες που θα συνδυάζουν υψηλό επίπεδο έκθεσης των πληθυσμών στον ιό μέσω της προσβολής και υψηλή προστασία του πληθυσμού μέσω του εμβολιασμού.
Σε αυτές τις περιοχές, αναμενόταν ότι η Covid θα εξελισσόταν σε ενδημική νόσο, ενδεχομένως με λιγότερο σοβαρές περιοδικές ή εποχικές εκρήξεις. Τα εμβόλια, τα οποία ήταν διαθέσιμα για μεγάλο μέρος του 2021 στις πλούσιες χώρες, θα έφθαναν το επόμενο έτος στο μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού.
Αλλά η ταχεία εξάπλωση της υψηλής μεταδοτικότητας παραλλαγής Όμικρον, η οποία ανιχνεύθηκε στο τέλος του Νοεμβρίου, και η ενδεχομένως μεγαλύτερη ικανότητά της να επαναμολύνει τους ανθρώπους σε σχέση με τις προκατόχους της, υπονομεύουν αυτήν την ελπίδα για την εξέλιξη της πανδημίας, όπως αναφέρει το Reuters.
Επιστροφή των μέτρων
Ήδη, πολλές χώρες επιστρέφουν στη λήψη μέτρων που είχαν χρησιμοποιηθεί σε προηγούμενες φάσεις της πανδημίας: ταξιδιωτικοί περιορισμοί, χρήση μάσκας, αποφυγή μεγάλων συναθροίσεων τις ημέρες των γιορτών, μέχρι και ακύρωση εορταστικών εκδηλώσεων. Την ίδια στιγμή δεν είναι λίγοι εκείνοι που φοβούνται ένα νέο πέμπτο κύμα με την Όμικρον να γίνεται κυρίαρχη την νέα χρονιά.
Αυτό που πρέπει να θεωρείται δεδομένο είναι ότι θα δούμε εκτίναξη κρουσμάτων, νοσηλειών και θανάτων το αμέσως επόμενο διάστημα. Η κινητικότητα των γιορτών σε συνδυασμό με τα επιβαρυμένα συστήματα υγείας σηματοδοτούν έναν δύσκολο χειμώνα και πιθανόν μια δυσκολότερη άνοιξη.
Λίγο πριν την επικράτηση της Όμικρον και στην Ελλάδα
Η εικόνα στη χώρα μας δεν είναι πολύ διαφορετική καθώς ο αριθμός των θανάτων παραμένει πολύ υψηλός, ενώ η σταθεροποίηση του αριθμού των κρουσμάτων δεν θα κρατήσει πολύ, με την κατάσταση να αλλάζει μετά τις γιορτές. Την ίδια στιγμή καταγράφονται στη χώρα μας 17 κρούσματα της παραλλαγής Όμικρον, με κάποια από αυτά να είναι «ορφανά». Παρά την αυστηροποίηση των μέτρων εισόδου στη χώρα, είναι δεδομένο ότι είναι θέμα χρόνου η παραλλαγή Όμικρον να επικρατήσει και στη χώρα μας.
Αν και δεν βρισκόμαστε πίσω στην αφετηρία, μεγαλύτερο μέρος του κόσμου θα χρειασθεί να εμβολιασθεί ή να εκτεθεί στην Covid για να ξεπερασθεί η πανδημία, δηλώνουν στο Reuters ειδικοί λοιμωξιολόγοι.
«Οι άνθρωποι έχουν απαυδήσει από την πανδημία και ένας θεός ξέρει πόσο έχω απαυδήσει κι’ εγώ, αλλά, αν δεν καταφέρουμε να πιέσουμε τους ηγέτες μας να αναλάβουν δράση επειγόντως, πραγματικά προβλέπω ότι το 2022 θα είναι μία επανάληψη του 2021», δηλώνει η δρ Angela Rasmussen, ιολόγος της Vaccine and Infectious Disease Organization του University of Saskatchewan του Καναδά.
Θα ζούμε με τον ιό
Αλλά τα δύσκολα δεν σταματάνε με την Όμικρον. Ακόμη και αφού η Covid εξελιχθεί σε περισσότερο ενδημική νόσο, νέες παραλλαγές θα εμφανίζονται και εποχικές αναζωπυρώσεις θα συμβαίνουν τα επόμενα χρόνια. «Θα υπάρχει πάντα ένας αριθμός κρουσμάτων της Covid, νοσηλειών και θανάτων», δηλώνει ο δρ Amesh Adalja, ειδικός λοιμωξιολόγος του Johns Hopkins Center for Health Security. «Πολλοί άνθρωποι δεν το έχουν αντιληφθεί αυτό».
Η ελπίδα είναι ότι ο ιός θα εξασθενήσει σε σημείο που δεν θα διαταράσσει την ζωή. Αλλά το να ζεις με την Covid-19, δεν σημαίνει ότι ο ιός δεν αποτελεί πλέον απειλή.
Αντίθετα, οι άνθρωποι θα πρέπει να είναι έτοιμοι να προσαρμοσθούν όταν θα εμφανίζεται η επόμενη παραλλαγή, δηλώνει ο δρ Tom Frieden, επικεφαλής του Resolve to Save Lives και πρώην διευθυντής του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC). «Μπορεί να χρειάζεται σε δεδομένες χρονικές στιγμές να προσδιορίζεται ότι είναι ασφαλέστερο να κάνει κανείς ορισμένα πράγματα σε σχέση με άλλες χρονικές περιόδους».
Από την πανδημική στην ενδημική Covid
Ορισμένοι επιστήμονες δεν είναι τελείως έτοιμοι να εγκαταλείψουν την ελπίδα ότι ορισμένες περιοχές του κόσμου θα βγουν από την πανδημία τον επόμενο χρόνο. Περισσότερα από 270 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν προσβληθεί από την Covid, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ενώ το 57% περίπου του παγκόσμιου πληθυσμού έχει λάβει τουλάχιστον μία δόση εμβολίου, που παρέχει εν δυνάμει προστασία η οποία δεν υπήρχε πριν από δύο χρόνια.
«Ακόμη και αν αυτή η ανοσία δεν είναι τόσο υψηλή απέναντι στην Όμικρον, δεν σημαίνει ότι είναι άχρηστη. Και η ανοσία αυτή είναι περισσότερο αποτελεσματική απέναντι στην σοβαρή νόσηση από ό,τι απέναντι στην μετάδοση», λέει ο δρ David Dowdy, εποιδημιολόγος του Johns Hopkins.
Πόσο προστατεύουν τα εμβόλια
Μέχρι στιγμής, οι περισσότερες από τις μελέτες που ερευνούν την αποτελεσματικότητα των εμβολίων κατά της Όμικρον έχουν επικεντρωθεί στα εξουδετερωτικά αντισώματα, που είναι και ευκολότερο να μετρηθούν. Τα αποτελέσματα των εξετάσεων αίματος από πλήρως εμβολιασμένα άτομα δείχνουν ότι η Όμικρον έχει μάθει να ξεφεύγει από τα εξουδετερωτικά αντισώματα που δημιουργούν τα εμβόλια. Αλλά είναι πιθανόν ότι η χορήγηση αναμνηστικής δόσης αποκαθιστά την προστασία.
Στο επίπεδο της κυτταρικής ανοσίας, φαίνεται ότι τα Τ λεμφοκύτταρα παραμένουν ικανά να αναγνωρίσουν την παραλλαγή Όμικρον. Πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι αυτή η δεύτερη γραμμή άμυνας θα προλάβει νοσηλείες και θανάτους.
Την ίδια στιγμή σύμφωνα με μελέτη από το Πανεπιστήμιο Ουάσινγκτον πιο αδύναμα απέναντι στην Όμικρον είναι τα εμβόλια, Sputnik, Sinopharm, Johnson & Johnson
Τα μέτρα θα μας συνοδεύουν για καιρό
«Υπάρχουν ακόμη πολλοί άνθρωποι» που απειλούνται, διότι είναι ακόμη ανεμβολίαστοι, δηλώνει η δρ Celine Gounder, ειδική λοιμωξιολόγος του New York University. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους πιστεύει ότι θα περάσει κάποιος χρόνος μέχρι να περάσουμε από την πανδημική στην ενδημική Covid-19.
Στο μεταξύ, να ζεις με την COVID το 2022 θα σημαίνει μάλλον αξιολόγηση των τοπικών κινδύνων και ατομική προστασία μέσω του εμβολιασμού, της χρήση μάσκας και της τήρησης των αποστάσεων.
«Όταν θα πάω στα μαγαζιά το απόγευμα, θα βοηθήσει να ξέρω σε τι επίπεδο βρίσκεται η Covid στην κοινότητά μου», δηλώνει ο δρ Robert Wachter, πρόεδρος του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας (Σαν Φρανσίσκο). «Δεν θα υπάρχει ένα στάδιο πανδημίας. Θα υπάρχουν διαφορετικά στάδια για διαφορετικούς ανθρώπους και για διαφορετικές περιοχές. Και θα συνεχίσει να είναι έτσι για το ορατό μέλλον».
Μελέτη αμφισβητεί ότι η Όμικρον είναι ηπιότερη – Η ελπίδα στην τρίτη δόση
Την ίδια ώρα νεότερη μελέτη από το Imperial College εκτιμά με βάση τα μέχρι τώρα δεδομένα πως ο κίνδυνος επαναμόλυνσης από την Όμικρον είναι 5,4 φορές μεγαλύτερος από τη Δέλτα.
Επίσης, ο βαθμός προστασίας έναντι της συμπτωματικής μόλυνσης από την παραλλαγή μετά από δύο δόσεις του εμβολίου είναι από 0% έως 20% και μετά από την ενισχυτική δόση από 55% έως 80%.
Ο καθηγητής Νιλ Φέργκιουσον είπε ότι αποδεικνύεται ο σημαντικός βαθμός στον οποίο η Όμικρον μπορεί να διαφεύγει την ανοσία τόσο από προηγούμενη λοίμωξη όσο και από τα εμβόλια. Αυτό την καθιστά «μία μεγάλη, άμεση απειλή για τη δημόσια υγεία», είπε ο Βρετανός ειδικός.
Όπως τονίζεται, «η μελέτη δε βρίσκει αποδείξεις ότι η Όμικρον έχει χαμηλότερη δριμύτητα από τη Δέλτα, κρίνοντας είτε από την αναλογία των ανθρώπων που διαγιγνώσκονται θετικοί και αναφέρουν συμπτώματα είτε από την αναλογία των περιπτώσεων που αναζητούν νοσοκομειακή περίθαλψη μετά από τη λοίμωξη». Επισημαίνεται πάντως ότι τα στοιχεία για τις νοσηλείες είναι ακόμα πολύ περιορισμένα.
